Estoński CIT. O czy warto pamiętać rozważając tą opcje opodatkowania

Analizując powyższe pod kątem płynności finansowej można dojść do wniosku, że podatnicy o polskiej rezydencji podatkowej posiadają dodatkowe środki pieniężne i mogą nimi dysponować w dość szerokim zakresie (na przykład zakup nowych środków trwałych, premie dla pracowników czy też wdrażanie nowych technologii).

Ponadto korzystnie należy także dostrzec pozytywny, uboczny efekt odroczenia w czasie zapłaty podatku CIT. W ujęciu wartościowym zapłacony podatek CIT będzie miał niższą wartość niż płacony w formie zaliczek. Obliczenie właściwej stopy dyskonta może być pomocne w celu oszacowania korzyści wynikających z późniejszego zapłacenia podatku do budżetu skarbu państwa.

Oczywiście rozwiązanie to ma również pewne wady, bowiem podatnicy, którzy obecnie stosują ulgi podatkowe lub korzystają z IP BOX (opodatkowanie dochodów kwalifikowanych na poziomie 5% dochodu) nie będą uprawnieni do zastosowania CIT estońskiego. Należy dokonać odpowiedniej kalkulacji (najlepiej na koniec roku podatkowego), czy wdrożenie CIT estońskiego będzie możliwe, a przede wszystkim opłacalne. Przypomnieć należy, że z tego rozwiązania nie mogą skorzystać:

• przedsiębiorstwa finansowe (na przykład banki, SKOK-i),

• instytucje pożyczkowe,

• podatnicy prowadzący działalność w specjalnych strefach ekonomicznych,

• podatnicy postawieni w stan upadłości lub likwidacji,

• podatnicy utworzeni w wyniku połączenia lub podziału albo
  podzieleni przez wydzielenie.

Zatem katalog podmiotów uprawnionych do zastosowania CIT-u estońskiego ogranicza się do podatników, którzy łącznie spełnią łącznie następujące warunki:

• przychody uzyskiwane: z wierzytelności, odsetek, pożyczek, opłat leasingowych, poręczeń, gwarancji, praw autorskich, praw własności przemysłowej, ze zbycia instrumentów finansowych oraz z transakcji z podmiotami powiązanymi nie przekraczają 50% wszystkich przychodów spółki,

• zatrudniają na podstawie umowy o pracę co najmniej 3 osoby przez co najmniej 300 dni w roku podatkowym (w przypadku gdy rokiem podatkowym nie jest kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych – przez co najmniej 82% dni przypadających w roku podatkowym) lub innej umowy niż umowa o pracę, przy czym wydatki na wynagrodzenia innych umów niż umowa o pracę stanowią co najmniej 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek ZUS,

• udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami tych spółek są wyłącznie osoby fizyczne,

• nie posiadają udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną,

• za okres opodatkowania ryczałtem nie sporządzają sprawozdań finansowych zgodnie z MSR/MSSF,

• złożą zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym mają być opodatkowane ryczałtem.

Dokonanie wyboru CIT-u estońskiego jest ważne, bowiem należy zastosować go przez cztery kolejne lata podatkowe. Jeżeli w tym czasie podatnik nie zrezygnuje z opodatkowania CIT-em estońskim, to okres opodatkowania w ten sposób zostanie przedłużony automatycznie o kolejne cztery lata podatkowe. Chęć powrotu do standardowego opodatkowania podatkiem dochodowym należy złożyć w deklaracji CIT-8 do końca marca kolejnego roku podatkowego.

Powstaje zatem pytanie, czy nowo utworzona spółka może skorzystać z CIT-u estońskiego? Tak, jednakże istnieje warunek dotyczący struktury przychodów, który uznaje się za spełniony w pierwszym roku podatkowym. Jednakże warunek dotyczący zatrudnienia nie dotyczy roku rozpoczęcia działalności oraz dwóch lat podatkowych następujących bezpośrednio po sobie. Także podatnicy występujący w tej grupie mogą liczyć na pewne uproszczenia.

Sprawdź dwa nowe szkolenia dotyczące estońskiego CIT

Estoński CIT. Kiedy warto wybrać tą formę opodatkowania? >>

Dowiesz się

• Jakie są korzyści wynikające z opodatkowania estońskim CIT
• Kto może wybrać CIT estoński
• Czy można wybrać estoński CIT w trakcie roku
• Kto nie może wybrać estońskiego CIT
• Jakie są typowe zagrożenia związane z estońskim CI

Estoński CIT. Kiedy warto wybrać tą formę opodatkowania? cz. 2 >>
Dowiesz się

• Kiedy podatnik może utracić prawo do korzystania z estońskiego CIT
• Jakie obowiązki ma podatnik przy wejściu na estoński CIT
• Na czym polega korekta wstępna
• Czym są ukryte zyski w estońskim CIT
• Co oznaczają wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą
• Jakie są terminy płatności podatku i składania zeznania podatkowego

Przejście na CIT estoński jest dobrowolne i stosunkowo proste. Należy złożyć zawiadomienie o wyborze formy opodatkowania do właściwego naczelnika urzędu skarbowego (ZAW-RD). Czynności tych należy dokonać do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym podatnik zdecyduje się na skorzystanie z rozwiązania CIT-u estońskiego lub w trakcie roku podatkowego. W przypadku drugiej możliwości należy jednak zamknąć księgi rachunkowe, rozliczyć klasycznie CIT oraz sporządzić sprawozdanie finansowe. Zastosowanie takiego rozwiązania pozwoli prawidłowo ustalić podstawę opodatkowania w okresie stosowania CIT-u estońskiego.

Wspomniane czynności mogą okazać się trudne do zrealizowania przy chęci przejścia na ryczałtowy CIT w trakcie roku podatkowego. W 2023 roku pewne wątpliwości i spory z organami skarbowymi stanowiło skuteczne przejście na CIT estoński w trakcie roku. Sytuacje sporne występowały, gdy podatnik w pierwszej kolejności złożył zawiadomienie do US o przejściu na to rozwiązanie, a potem sporządzał sprawozdanie finansowe w standardowym, trzymiesięcznym okresie przewidzianym przez UoR.

Ministerstwo Finansów 25 lutego 2024 r. wydało stosowną interpretację przepisów nr DD8.8203.1.2023 w sprawie składania zawiadomienia o wyborze opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego. Z przytoczonej interpretacji wynika, że jeżeli podatnik złoży zawiadomienie o wyborze opodatkowania CIT ryczałtowym, ale nie zamknie ksiąg rachunkowych oraz nie sporządzi sprawozdania finansowego w ustawowym terminie, to możliwość skorzystania z CIT-u estońskiego staje się niemożliwa, zatem podatnik traci prawo do skorzystania z tej możliwości. Zatem tu osoby odpowiedzialne za prowadzenia ksiąg rachunkowych, ale również kierownictwo jednostki powinny dokonać niezbędnych czynności niezwłocznie.

Czym jest podstawa opodatkowania w CIT estońskim? Otóż jest to:

• suma dochodów z tytułu podzielonego zysku oraz tego przeznaczonego na pokrycie strat z lat ubiegłych (ustalana w roku podatkowym, w którym podjęto uchwałę o podziale wyniku finansowego netto),

• suma dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą,

• dochód z tytułu zmiany wartości składników aktywów – osiągnięty w miesiącu, w którym nastąpiło łączenie, podział, przekształcenie podmiotów lub wniesienie wkładu niepieniężnego,

• dochód z tytułu zysku netto osiągnięty w roku podatkowym, w którym zakończono opodatkowanie CIT-em estońskim,

• dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych osiągnięty w roku podatkowym.

Opodatkowanie dla małych podatników i tych rozpoczynających działalność według zasad CIT-u estońskiego będzie wynosić 10% podstawy opodatkowania. Podatnicy pozostali zobowiązani będą do zastosowania 20% stawki podatku CIT w przypadku wyboru rozwiązania CIT-u estońskiego. Podatek będzie rozliczany do końca marca kolejnego roku podatkowego za rok poprzedni. Należy wybrać właściwą deklarację podatkową – CIT-8E.

Istotnie preferencyjnie opodatkowane jest wypłacenie dywidendy dla wspólnika. Będzie ona pomniejszona o:

• 90% kwoty podatku należnego spółki przypadającego na udział wspólnika – w przypadku małego podatnika,

• 70% kwoty podatku należnego spółki przypadającego na udział wspólnika – w przypadku pozostałych podatników.

W tym miejscu należy wspomnieć, kiedy podatnik może utracić prawo do skorzystania z estońskiego CIT-u. Powodów można wymienić kilka:

• złożenia deklaracji podatkowej CIT-8, w której podatnik zdecyduje się na rezygnację z tego rozwiązania,

• niespełnienia któregokolwiek warunku opisanego powyżej,

• nieprowadzenia ksiąg podatkowych lub prowadzenie ich niezgodnie z zasadami rachunkowości do tego stopnia, że niemożliwe jest ustalenie wyniku finansowego netto (do podziału),

• przejęcia innego podmiotu w drodze łączenia albo podziału podmiotów lub otrzymania wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nieopodatkowanego ryczałtem.

Utrata prawa do skorzystania z CIT-u estońskiego wiąże się z okresem wyczekiwania wynoszącym 36 miesięcy po roku kalendarzowym, w którym utrata prawa nastąpiła. Zatem w szczególnych przypadkach czas ten może wynosić nawet prawie cztery lata.

Wielu księgowych czy zarządzających może zadawać sobie pytanie, jak zatem należy prowadzić rachunkowość takiego podmiotu. Otóż niewątpliwą zaletą jest brak konieczności prowadzenia rachunkowości podatkowej, a co za tym idzie, ustalania kosztów i przychodów podatkowych. W konsekwencji, często wyłączenia kosztów podatkowych pojawiają się przy odpisach amortyzacyjnych środków trwałych. Przy stosowaniu CIT estońskiego nie będą miały znaczenia dla ustalania wyniku podatkowego firmy. Oczywiście wynik bilansowy wynikający z podstawowego prowadzenia ksiąg rachunkowych pozostaje bez zmian.

Ta część artykułu zostanie poświęcona ewidencji księgowej oraz ujęciu w sprawozdaniu finansowym CIT estońskiego.

Jak wspomniano, zgodnie z art. 28d uopdop, podatnik stosujący CIT estoński ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych w taki sposób, aby zapewnić prawidłowe określenie wyniku finansowego jako możliwości ustalenia podstawy opodatkowania, a co za tym idzie, wysokości należnego podatku.

Zgodnie z art. 28n ust. 3 uopdop, podatnik powinien uwzględnić zdarzenia, które wystąpiły przed pierwszym rokiem podatkowym, zanim zastosowano CIT estoński. Dlatego też autor sugeruje analityczny podział zespołów oraz kont przyjętych do stosowania w jednostce. Dane zestawiono w tabeli nr 1.

Tabela 1. Proponowany podział kont księgowych w CIT estońskim.

Źródło: opracowanie własne