Korekta VAT za rok 2022. Należy ją sporządzić do 25 lutego 2023 r.
Przedsiębiorcy, którzy obok działalności gospodarczej wykonują inną działalność lub dokonują czynności zwolnionych z VAT, powinni rozliczyć korektę VAT za rok 2022 łącznie z deklaracją za styczeń 2023 r. Sprawdź, jak właściwie ją wyliczyć.
Podatnik może przyjąć inny sposób określenia proporcji niż wybrany do dokonywania odliczenia wstępnego, jeżeli sposób ten okaże się bardziej reprezentatywny dla zakończonego roku.
Korekta roczna ma charakter jednorazowy, gdy dotyczy:
■towarów niezaliczonych do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywanych w działalności gospodarczej,
■środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15.000 zł. Okresy korekty, gdy wartość początkowa środków trwałych przekracza 15.000 zł, wynoszą:
– 5 lat – dotyczy środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji,
– 10 lat – dotyczy nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów.
Roczna korekta za 2022 r. VAT ma zastosowanie w odniesieniu do towarów i usług nabytych od 1 stycznia 2022 r. Nie dotyczy to jedynie wydatków na nabycie lub wytworzenie nieruchomości lub praw wieczystego użytkowania gruntów, stanowiących majątek przedsiębiorstwa danego podatnika, wykorzystywanych dotychczas w działalności gospodarczej oraz działalności pozostającej poza działalnością gospodarczą.
W przypadku wydatków na tę nieruchomość poniesionych przed 1 stycznia 2016 r. wykorzystywaną w działalności gospodarczej oraz:
■do celów osobistych (prywatnych) podatnika lub jego pracowników – zastosowanie znajdą dotychczasowe zasady dokonywania korekt wskazane w art. 90a ustawy o VAT w brzmieniu sprzed 2016 r.;
■w działalności pozostającej poza VAT (innej niż cele osobiste), tj. m.in. działań o charakterze organów władzy publicznej – w 2022 roku zastosowanie znajdą zasady dokonywania korekt rocznych wskazane w art. 90c ustawy (korekta roczna będzie dokonana w deklaracji za styczeń (I kwartał) 2023 roku).
Wpływ korekty VAT na rozliczenie przychodów i kosztów
Korekta roczna VAT zarówno w części dotyczącej prewspółczynnika, jak i współczynnika ma wpływ na powstanie przychodu lub kosztu podatkowego w PIT lub CIT. Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. c ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT) lub art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT), kosztem uzyskania przychodów jest kwota podatku od towarów i usług, nieuwzględniona w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji lub dotycząca innych rzeczy lub praw niebędących środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi podlegającymi tej amortyzacji – w tej części, w której dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego zgodnie z art. 91 ustawy o VAT. W art. 12 ust. 1 pkt 4g ustawy o CIT oraz art. 14 ust. 2 pkt 7f ustawy o PIT określono natomiast, że przychodem jest kwota podatku od towarów i usług:
a) nieuwzględniona w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji, lub
b) dotycząca innych rzeczy lub praw niebędących środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi, o których mowa w lit. a – w tej części, w której dokonano korekty powodującej zwiększenie podatku odliczonego zgodnie z art. 91 ustawy o VAT. Przychód lub koszt podatkowy powstaną w lutym (miesiącu złożenia deklaracji miesięcznej VAT) lub kwietniu (miesiącu złożenia deklaracji kwartalnej VAT) roku następującego po roku podatkowym, za który dokonywana jest korekta.
Księgowe ujęcie korekty
Roczną korektę VAT naliczonego można ująć w księgach następującymi zapisami:
1) korekta zwiększająca VAT naliczony:
■Wn „VAT naliczony i jego rozliczenie”,
■Ma „Pozostałe przychody operacyjne”;
2) korekta zmniejszająca VAT naliczony:
■Wn „Pozostałe koszty operacyjne”,
■Ma „VAT naliczony i jego rozliczenie”.
Analogicznego zapisu dokonuje się również, gdy korekta dotyczy VAT odliczanego od zakupu środka trwałego wykorzystywanego w działalności mieszanej. Korekta roczna w żaden sposób nie wpływa na wcześniej ustaloną wartość początkową środka trwałego, lecz jest odnoszona bezpośrednio w koszty lub przychody.
Do celów bilansowych skutki korekty VAT (przychód lub koszt) wprowadza się do ksiąg rachunkowych roku, którego korekta dotyczy. W tym bowiem przypadku ma zastosowanie zasada memoriału określona w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z zasadą memoriału w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty.
W przypadkach gdy kwota korekty jest z punktu widzenia jednostki nieistotna, to korzystając z możliwości uproszczeń w ramach przyjętych zasad rachunkowości, można ją ująć w księgach tego roku, w którym korekta ta jest sporządzana.
Wskaźnik proporcji wstępnej za 2022 rok wyniósł w firmie ABC 99%. W związku z tym od 1 stycznia do końca marca 2022 roku podatnik odliczał VAT w pełnej wysokości (100%). Całkowita jego wartość wyniosła 55.000 zł. Ponieważ limit 500 zł tego odliczenia (z uwzględnieniem proporcji 99%) przekroczono od 1 kwietnia, podatnik odliczał podatek według współczynnika tej proporcji. Łączna kwota odliczenia od kwietnia do końca roku (związana z działalnością mieszaną) wyniosła 350.000 zł, a odliczony VAT z tej kwoty to: 350.000 zł × 99% = 346.000 zł. Rzeczywisty wskaźnik struktury za 2022 rok wyniósł 97%. Korektę podatku naliczonego podatnik wyliczy w następujący sposób:
1. Wstępnie odliczony VAT od zakupów związanych z działalnością mieszaną wynosi:
55.000 + (350.000 zł × 99%) = 55.000 zł + 346.000 zł = 401.000 zł.
2. Przysługująca kwota odliczenia zgodnie z ostateczną strukturą sprzedaży wynosi:
(55.000 zł + 350.000 zł) × 97% = 392.850 zł.
3. Kwota korekty wyniesie:
401.000 zł – 392.850 zł = (–) 8.150 zł.
W 2022 roku firma kupiła za 70.000 zł (netto) maszynę poligraficzną wykorzystywaną do sprzedaży mieszanej. Podatek naliczony przy jej zakupie wyniósł 16.100 zł. Wyliczony wskaźnik proporcji wstępnej wyniósł 78%, a ostatecznej 82%. Przy nabyciu tego środka trwałego podatnik odliczył VAT w kwocie (16.100 zł × 78%) = 12.558 zł. Korekta tego odliczenia będzie zatem następująca:
K = [(16.100 zł × 82%) – 12.558 zł] × 1/5 = 644 × 1/5 = (+)128,80 zł.
Firma Gamma, która prowadzi działalność mieszaną, kupiła maszynę wykorzystywaną do obydwu rodzajów działalności za 50.000 zł, VAT wyniósł 11.500 zł. Przy jej nabyciu podatnik odliczył podatek, stosując wskaźnik proporcji wstępnej 73%. Była to więc kwota 8.395 zł. Następnie w 2022 roku firma kupiła nieruchomość o wartości 85.000 zł, VAT wyniósł 19.550 zł. Wskaźnik proporcji wstępnej ustalony na ten rok wynosił 75%. Przedsiębiorca odliczył zatem 14.663 zł. Rzeczywisty wskaźnik proporcji za 2022 rok wyniósł natomiast 82%. Korekta podatku naliczonego za ten rok będzie następująca:
K = (11.500 zł × 82% – 8.395 zł) × 1/5 = (+)1.035 zł × 1/5 = (+) 207 zł.
K = (19.550 zł × 82% – 14.663 zł) × 1/10 = (+)1.368 zł × 1/10 = (+) 136,80 zł.
Łączna wartość rocznej korekty za 2022 rok od tych środków trwałych wyniesie zatem:
W = 198 + 130,90 = (+) 343,80 zł.
Podatnik w 2022 roku na potrzeby VAT rozliczał zakupy związane z działalnością mieszaną według proporcji wstępnej, która wynosiła 72%. W 2022 roku dokonał zakupu towarów związanych z działalnością mieszaną niebędących środkami trwałymi. Podatek naliczony przy ich zakupie wynosił 81.000 zł. Na podstawie wstępnego rozliczenia podatnik odliczył od podatku należnego podatek w wysokości 58.320 zł (81.000 zł × 72%), a do kosztów uzyskania przychodów zaliczył kwotę 22.680 zł (81.000 zł – 58.320 zł).
I wariant
Rzeczywista struktura sprzedaży za 2022 rok wyniosła 80%, a zatem przysługująca do odliczenia kwota podatku naliczonego wynosi 81.000 zł × 80% = 64.800 zł.
Podatnik dokona korekty zwiększającej podatek naliczony o: 64.800 zł – 58.320 zł = 6.480 zł. Kwotę tę zaliczy do przychodów podatkowych.
II wariant
Rzeczywista struktura sprzedaży za 2022 rok wyniosła 65%. Przysługująca podatnikowi do odliczenia kwota podatku naliczonego wynosi 52.650 zł (81.000 zł × 65%). W związku z tym podatnik dokona korekty zmniejszającej podatek naliczony o 5.670 zł (58.320 zł – 52.650 zł). Kwotę zmniejszenia zaliczy do kosztów podatkowych, a na potrzeby rachunkowości do pozostałych kosztów operacyjnych.
Jednostka nabyła towary, które ma zamiar wykorzystywać do działalności gospodarczej i poza nią. W ramach działalności gospodarczej spółka prowadzi sprzedaż opodatkowaną stawką 23% i stawką zwolnioną. Ustalono, iż 4 pracowników wykonywało czynności podlegające opodatkowaniu 23% VAT, 3 czynności zwolnione i 3 czynności poza działalnością gospodarczą. Wyliczono proporcję przypadającą na działalność gospodarczą:
(4 + 3) / 10 pracowników × 100% = 70%
W 2021 roku spółka osiągnęła obrót z czynności opodatkowanych 950.000 zł, a z czynności zwolnionych 240.000 zł. Wyliczenie proporcji przypadającej na czynności opodatkowane VAT:
950.000 zł / (950.000 zł + 240.000 zł) = 79,83%, w zaokrągleniu 80%.
W 2022 roku VAT naliczony związany ze wszystkimi rodzajami działalności wyniósł 13.560 zł. Zatem kwota VAT naliczonego podlegającego na bieżąco odliczeniu wyniosła: 13.560 zł × 70% × 80% = 7.593,60 zł.
Po zakończeniu roku okazało się, iż w 2022 roku w rzeczywistości czynności opodatkowane VAT wykonywało 4 pracowników, czynności zwolnione 5 pracowników, a czynności poza działalnością gospodarczą 3 pracowników. Rzeczywista proporcja dotycząca działalności gospodarczej wynosi zatem:
(4 + 4) / 11 × 100% = 72,72%, czyli 73%
W 2022 roku spółka osiągnęła obrót z czynności opodatkowanych 1.230.000 zł, a z czynności zwolnionych 280.000 zł, zatem proporcja do odliczenia VAT wynosi:
1.230.000 zł / (1.230.000 zł + 280.000 zł) × 100% = 81,46%, w zaokrągleniu 82%
Zatem kwota VAT naliczonego podlegającego odliczeniu powinna wynosić: 13.560 zł × 73% × 82% = 8.117,02 zł. Spółka dokona korekty 8.117,02 zł – 7593,60 zł = 523,42 zł, w zaokrągleniu 523 zł. Ujmie VAT w księgach:
Wn „VAT naliczony” 523 zł
Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 523 zł
W pliku JPK połączonym z deklaracją w sposób szczególny należy oznaczać niektóre transakcje i dokumenty. Z broszury informacyjnej dot. struktury JPK_VAT z deklaracją wynika przy tym, że oznaczenie to stosowane jest do oznaczania, między innymi, wykazywanych w ewidencji VAT oraz nowym pliku JPK_VAT dokumentów wewnętrznych sporządzanych na okoliczność dokonania rocznej korekty podatku naliczonego w związku ze zmianą współczynnika odliczenia podatku naliczonego. Tak samo zostało wskazane w odpowiedziach zamieszczonych na stronie Ministerstwa Finansów:
(…) JPK_VAT z deklaracją korekty wynikające z art.90a–90c oraz art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług wykazuje się zbiorczo z oznaczeniem „WEW”.
W JPK_VAT wykazuje się wyłącznie zbiorczą kwotę korekty podatku naliczonego w związku z obliczeniem ostatecznego prewspółczynnika dla zakończonego roku podatkowego.
A zatem w celu ujęcia wskazanej korekty (oraz ewentualnych innych korekt) w ewidencji VAT oraz w nowym pliku JPK_VAT należy sporządzić dokument wewnętrzny. Dokument ten należy ująć w ewidencji VAT oraz w nowym pliku JPK_VAT z oznaczeniem WEW.
Słowa kluczowe:
korekta VAT
Doktor nauk ekonomicznych w zakresie nauk o zarządzaniu, adiunkt na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, praktyk, wieloletni szkoleniowiec i dydaktyk, autorka wielu publikacji z zakresu rachunkowości finansowej podatkowej, MSSF i rachunkowości zarządczej. Współpracuje z następującymi redakcjami: Portal FK, Rachunkowości i Podatki dla praktyków, Nowe Standardy Sprawozdawczości
Najbliższe terminy
05lipiec2024
VAT-14 – złożenie do US deklaracji dotyczącej VAT w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych za czerwiec 2024 r08lipiec2024
PIT – wpłata podatku dochodowego w formie karty podatkowej za czerwiec 2024 r15lipiec2024
ZUS – wpłata składek przez płatników składek posiadających osobowość prawną za czerwiec 2024 r22lipiec2024
ZUS – wpłata składek ZUS przez pozostałych płatników składek (z wyłączeniem jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych oraz osób prawnych) za czerwiec 2024 r22lipiec2024
PIT – wpłata pobranych zaliczek od przychodów ze stosunku pracy za czerwiec 2024 r.
Porady ekspertów
Jeśli masz jakiekolwiek pytania skorzystaj z indywidualnej porady grona naszych wybitnych Ekspertów.
+30
Rada programowa
Katarzyna Brzozowska
Prawnik, redaktor publikacji z zakresu prawa podatkowego, rachunkowości oraz analizy finansowej. Posiada 20-letnie doświadczenie w prowadzeniu publikacji i portali, których celem jest dostarczanie bieżących informacji o zmianach w prawie oraz interpretacja zawiłych przepisów z zakresu rachunkowości i podatków.
dr Katarzyna Trzpioła
Doktor Nauk Ekonomicznych w zakresie Nauk o Zarządzaniu, adiunkt na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, praktyk, wieloletni szkoleniowiec i dydaktyk, autorka wielu publikacji z zakresu rachunkowości finansowej podatkowej, MSSF i rachunkowości zarządczej.
Barbara Dąbrowska
Absolwentka studiów MBA, Dyrektor ds. Finansów i Compliance w firmie consultingowej, Manager Działu Księgowości w międzynarodowej firmie leasingowej, trener – wykładowca Centrum Szkoleniowe FRR Sp. z o.o.
